ارزیابی درک دانشجویان ریاضی از مفهوم حد به کمک نقشه مفهومی

در رویکردهای جدید یاددهی-یادگیری بر یادگیری معنادار در مقابل با یادگیری طوطی­وار تأکید می­شود. پس ارزیابی و ارزش­یابی به عنوان جزئی تفکیک ­ناپذیر از فرایند آموزش نیز باید متناسب بارویکردهای جدید آموزشی تغییر کند. از جمله ابزارهای نوین برای ارزیابی و ارزش­یابی دانش مفهومی، نقشه مفهومی است. نقشه مفهومی نموداری شامل مفاهیم یا اصطلاحاتی است که درون دایره یا اشکال هندسی دیگر قرار می­گیرند و توسط خطوط و عبارات اتصالی تحت رابطه‌ای معنادار به هم وصل می­شوند. نقشه مفهومی ابزار مفیدی برای آموزش، طراحی برنامه آموزشی، ارزیابی و ارزش­یابی یادگیری است. در این تحقیق به کمک نقشه مفهومی، درک 25 دانشجوی سال سوم رشته دبیری ریاضی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی از مفهوم حد مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. پس از آشنایی دانشجویان با نقشه مفهومی در طی سه مرحله، دانشجویان به صورت انفرادی، گروهی و گروهی همراه با استفاده از نرم­افزار به رسم نقشه مفهومی "حد" پرداختند. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که در هر مرحله نسبت به مرحله قبل بدفهمی‌ها و اشتباهات کاهش یافتند، ارتباط­های عرضی وطولی دقیق­تر، بیشتر و پیچیده­تر شدند. برخی از بدفهمی­های دانشجویان که از این طریق شناسایی شد عبارتند از: 1) تعریف حد در یک نقطه که بعضی از دانشجویان فکر می­کردند نقطه باید در دامنه تعریف تابع باشد. 2) بعضی از آنها حد را برای واگرایی دنباله­ها می­دانستند. 3) بیان نکردن تمام مجانب­ها به کمک حد. شناسایی این بدفهمی‌ها در دانشجویان با استفاده از ابزارهای مرسوم ارزش­یابی ممکن نبود. علاوه بر این، با استناد به استاندارد پیوند‌ها و اتصالات در آموزش، بیشتر شدن ارتباطات بیانگر درک مفهومی عمیق‌تر از مفهوم است. نتایج این تحقیق می‌تواند مبنایی برای تجدید نظر در شیوه‌های ارزش­یابی و ارتقا کیفیت طراحی‌های آموزشی باشد.